Космас, штучны інтэлект, беспілотнікі: у НАН абазначылі перспектывы супрацоўніцтва з Расіяй

29 сакавіка, Мінск /Кар. БЕЛТА/. Першы намеснік старшыні Прэзідыума Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі Сяргей Чыжык назваў перспектыўныя напрамкі супрацоўніцтва з Расіяй, перадае карэспандэнт БЕЛТА.

Стратэгія навукова-тэхналагічнага развіцця Саюзнай дзяржавы да 2035 года была зацверджана на пасяджэнні Вышэйшага дзяржаўнага савета 29 студзеня 2024 года ў Санкт-Пецярбургу. "Пералічу некалькі пунктаў, якія, на нашу думку, павінны ўвайсці ў тактыку нашай работы. Гэта гарманізацыя заканадаўства Саюзнай дзяржавы ў навукова-тэхнічнай сферы, уключаючы працэдуры фарміравання праграм СД. Гэта ўзгодненыя сістэмы прагназавання і праграмна-мэтавага забеспячэння развіцця навукі і тэхнікі, узаемазвязаныя прыярытэтныя напрамкі даследаванняў і вызначаныя на іх аснове праекты мегаўзроўню. Гэта сумесны рынак аб'ектаў інтэлектуальнай уласнасці, створаны пры рэалізацыі сумесных праграм і праектаў. Мы павінны разам выкарыстоўваць матэрыяльна-тэхнічную базу навукі, цэнтры калектыўнага карыстання абсталяваннем. Ну і, вядома, сістэма ўзаемных стажыровак. Усё гэта было ў савецкі час, але мы можам гэтыя рэчы аднавіць", - сказаў Сяргей Чыжык.

Ён назваў напрамкі, у якіх вучоныя Беларусі і Расіі маглі б сумесна працаваць. "Гэта, вядома, адзіная інфармацыйна-камунікацыйная прастора. Яна павінна інтэграваць праграмныя і апаратныя сродкі, укараненне смарт-сістэм у розных галінах, штучны інтэлект (з улікам кібербяспекі). Гэта навуковае суправаджэнне распрацоўкі і стварэння кампанентнай базы мікраэлектронікі. Трэба намаганні аб'ядноўваць. Гэта развіццё тэхналогій даследавання касмічнай прасторы, паскоранае стварэнне новых спадарожнікаў дыстанцыйнага зандзіравання Зямлі, стварэнне перспектыўных мадэлей беспілотнай тэхнікі (не толькі лятальных апаратаў, але і велікагрузных аўтамабіляў, тэхнікі для дакладнага земляробства). Таксама перспектыўныя фарміраванне і рэалізацыя праграмы "Саюзны электрамабіль", распрацоўка тэхнічных сродкаў у галіне аднаўляльных крыніц энергіі, стварэнне мабільных ядзерных энергаўстановак, даследчых рэактараў, распрацоўка найноўшых лякарстваў, клетачных тэхналогій, персаніфікаваная медыцына", - абазначыў першы намеснік старшыні Прэзідыума НАН.

Ён адзначыў, што ў Беларусі і Расіі ёсць асновы для фарміравання адзінай навукова-тэхналагічнай прасторы. "Павінны быць стымулы для эканамічнай зацікаўленасці вытворчага і бізнес-сектара ў развіцці навукі, а таксама ўмовы для камфортнай творчай працы вучоных і распрацоўшчыкаў. Усё залежыць менавіта ад іх, ад таго, што робіцца ў лабараторыях. Захаваны адзіныя сумесныя калектывы яшчэ з былых часоў, моладзь стварае новыя праекты", - адзначыў вучоны.

Ён нагадаў, што прадстаўніцтва Курчатаўскага інстытута адкрылася ў Мінску, ужо ёсць дарожная карта на 40 праектаў. "Наперадзе экспертыза, вядома, іх будзе па выніку менш, але будуць рэалізаваны самыя патрэбныя і важныя", - удакладніў Сяргей Чыжык. Рэалізуюцца навукова-тэхнічныя праграмы Саюзнай дзяржавы. Наладжана супрацоўніцтва на пляцоўцы Міжнароднай асацыяцыі акадэмій навук. Беларускія вучоныя ўзаемадзейнічаюць з Аб'яднаным інстытутам ядзерных даследаванняў у Дубне (Расія).

"На мой погляд, можна было б разгледзець магчымасць узаемнага безбар'ернага ўдзелу вучоных нашых краін у дзяржпраграмах Беларусі і федэральных навукова-тэхнічных праграмах Расіі. Каб вучоныя маглі ўдзельнічаць, падаваць праекты, праходзіць экспертызу. Калі ў нас будуць блізкія прыярытэты, гэта можна рэалізаваць", - выказаў меркаванне першы намеснік старшыні Прэзідыума НАН.